'Mahalle@İzmir', İzmir'in farklı semtlerinde yaşayan sanatçıların davet üzerine kendi mahallelerini fotoğraflayıp mahalle kavramını yorumladığı ve böylelikle 21. yüzyılın ilk çeyreğinin sonuna yaklaşırken İzmir gibi bir metropolde nasıl farklı mahalle deneyimlerinin yaşandığının görselleştirildiği bir proje. Farklı disiplinlerden gelen akademisyen, araştırmacı ve kültür profesyonellerinin mahalle kavramını kendi pencerelerinden ele aldığı metinlerle de zenginleşen 'Mahalle@İzmir', Ekim-Aralık 2020 arasında, HAYY Açık Alan ve GAPO'nun iş birliğinde Kültür için Alan’ın desteğiyle gerçekleşti.

 

‘Mahalle@İzmir’, son yüzyılda geçirdiği toplumsal ve fiziksel dönüşümlerle kozmopolit yapısı değişime uğrayan İzmir’de bugün deneyimlenen mahalle olgusunu özel-kamusal yaşam, aidiyet, ortak deneyimler, sosyalleşme, doğanın insan eliyle dönüştürülmesi, yapılaşma, kentleşme, kültürel miras, toplumsal bellek gibi farklı boyutları ile belgeleme hedefiyle yola çıktı. GAPO'nun ilk olarak 2009'da İstanbul Avrupa Kültür Başkenti'nin Taşınabilir Sanat programı kapsamında 6 sanatçıyı, 2018'de de Depo'da açılan 'Geniş Açı: Dergiden Proje Ofisine' sergisi kapsamında 13 sanatçıyı davet ederek gerçekleştirdiği 'Mahalle' projesinin İzmir özelinde yeniden hayat bulduğu 'Mahalle@İzmir', İzmir'in farklı sosyo-ekonomik, kültürel ve coğrafi özelliklere sahip 8 semtinde yaşayan 9 sanatçının mahallelerine fotografik olarak belki de ilk kez bu kadar yakından baktıkları, mahalleleriyle kurdukları veya kuramadıkları bağlarla şekillenen çalışmalardan oluşuyor.

​

Gözde Yenipazarlı, çocukluğundan beri yaşadığı Bostanlı'daki mahalle kavramını, yakın zamanda yenilenen sahil şeridinde geceleri vakit geçirip sosyalleşen, spor yapan mahalleliler, onların yeme içme ihtiyaçlarını karşılayan seyyar satıcılar ve sokak müzisyenleri üzerinden yorumluyor. Benzer bir şekilde Esin İlmen ve U. Oluş Beklemez, İzmir'in merkezine yakın semtlerden biri olan Karantina'yı, yine yakın bir zamanda trafiğin yer altına alınmasıyla oluşturulan kent meydanında sosyalleşen mahallelilerin pratikleri üzerinden anlatıyor. Karantina'ya komşu Karataş'ın coğrafi özelliğinden kaynaklanan uzun dik merdivenler ve bu merdivenleri kullanan çeşitli kesimlerden insanlar ise Mert A. Çakır'ın çalışmasının çıkış noktasını oluşturuyor. Koray Aykanat, İzmir'in hızlı değişen ilçelerinden biri olan Gaziemir'deki mahallesiyle kuramadığı aidiyetten yola çıkıp mahalleye hakim yalnızlık hissinin peşine düşerken; bugüne dek yaşadığı mahallelere dair benzer bir aidiyet sorunu çeken Sinan Kılıç, üç yıldır yaşadığı Yeşilyurt'u ve komşularını fotoğraflamaya başlamasıyla birlikte nihayet oluştuğunu hissettiği mahalle hikâyesini paylaşıyor. Aslıhan Güçlü, yapılaşmanın yoğun olduğu bir diğer bölge olan ve aynı zamanda doğal yaşam çeşitliliğiyle de dikkat çeken Çiğli'de insan eliyle dönüştürülen doğa ve iç içe geçtiği kentleşmeyi belgelerken; Ali Cem Doğan, bileşenlerinden biri olduğu Darağaç Kolektifi'ne de ev sahipliği yapan Umurbey'i var eden karakterlerin portreleri ve mahalleden detaylarla yaklaşmakta olan değişimi bekleyen mahallesini resmediyor. Son isim Aliye Erkurtulgu ise doğduğundan beri yaşamakta olduğu Dumlupınar'daki mahalle deneyimini, güvenli alanı olarak adlandırdığı terasından hem bazı özel nedenler hem de pandemi nedeniyle hiç ayrılmadan, biraz da voyöristik bir şekilde yaptığı gözlemlerle aktarıyor.

​

İçinde bulunduğumuz pandemi koşulları nedeniyle tüm etkinlikleri çevrimiçi mecralarda gerçekleşen proje kapsamında, sanatçılarla yürütülen bire bir editörlük/mentorluk oturumlarının yanı sıra herkesin katılımına açık çeşitli etkinlikler de düzenlendi. Bunlardan ilki, 2009 ve 2018'deki 'Mahalle' projelerine katılan sanatçılardan sekizinin deneyimlerini paylaştıkları 'Sanatçı Konuşmaları' oldu. Bunu, siyaset bilimi, sosyoloji ve coğrafyanın kesişiminde interdisipliner çalışmalar yapan Doç. Dr. Neslihan Demirtaş Milz ile kentsel mekân, mimarlık eğitimi ve temel tasarım alanlarında çalışan Doç. Dr. Tonguç Akış’ın 'Açık Seminer'leri takip etti.

​

Etkinliklerden bir diğeri ise projenin instagram sayfasını da bir nevi sergi alanına dönüştürmeyi ve izleyicilerle daha yakın bir etkileşimi hedefleyen 'instagram takeover'lar oldu. Proje sanatçıları, 2 veya 3 gün boyunca devraldıkları instagram hesabında hem buradaki seçkiye dahil olmayan fotoğraflarından bazılarını hem mahallelerinden anlık hikâyeleri hem de fotoğraftan edebiyata, sinemadan müziğe ilham kaynaklarını paylaştı. Önümüzdeki süreçte instagram hesabı, sanatçıların mentorluğunda üretim yapan mahallelilerin paylaşımları ve diğer sürpriz paylaşımlarla aktif kalmaya devam edecek. Takipte kalın!

​
 

Proje koordinatörleri: Refik Akyüz & Serdar Darendeliler [GAPO], Ayşe Gür & Saliha Yavuz [HAYY]

Sanatçılar: Ali Cem Doğan, Aliye Erkurtulgu, Aslıhan Güçlü, Esin İlmen & U.Oluş Beklemez, Gözde Yenipazarlı, Koray Aykanat, Mert A. Çakır, Sinan Kılıç

Editörler: Refik Akyüz & Serdar Darendeliler

Yazarlar: Altuğ Akın & Burak Doğu, Cansu Pelin İşbilen, Neslihan Demirtaş Milz, Tonguç Akış

Tasarım: Serdar Darendeliler

Türkçe-İngilizce çeviriler: Aren Fındık, Ayşe Aydoğan, Deniz İnal

İletişim: hayy@hayyopenspace.com - gapo@gapo.org